Bazylika Mniejsza pw. św. Mikołaja
Leszno
Rzymsko-katolicka parafia św. Mikołaja powstała półtora wieku przed lokacją miasta. Budynek postawiono na miejscu zniszczonego podczas pożaru w 1656 r., najstarszego leszczyńskiego kościoła. Odbudowany po 1680 r. wg projektu Jana Catenazziego, członka rodziny architektów z pogranicza włosko-szwajcarskiego, osiadłych w Lesznie i Poznaniu. Wyposażony w początkach XVIII w. uchodzi za najwybitniejszą realizację, sprowadzonego przez Leszczyńskich, architekta. Fasada świątyni zaliczana jest do najznamienitszych fasad dwuwieżowych schyłku XVII w. Kościół jest rodowym mauzoleum Leszczyńskich. Nagrobki biskupa Bogusława i Rafała Leszczyńskich, prawdopodobnie autorstwa Józefa Szymona Belottiego lub Pompeo Ferrariego, fundowane zostały przez króla Stanisława Leszczyńskiego ok. 1707-1709 r. Bogata dekoracja rzeźbiarska i sztukatorska eksponuje przy pomocy użytych alegorii, symboli i atrybutów potęgę rodu, koligacje rodzinne Leszczyńskich i urzędy piastowane przez upamiętnionych reprezentantów rodziny. Na uwagę zasługują również obrazy wybitnego malarza doby baroku, Szymona Czechowicza, usytuowana na przeciw ambony rzeźba przedstawiająca św. Jana Nepomucena oraz ołtarz główny z płótnem autorstwa Michellangelo Palloniego, florenckiego artysty związanego z dworem królewskim.
Od 2013 roku kościół posiada tytuł Bazyliki Mniejszej nadany w imieniu Papieża decyzją Kongregacji Kultu Bożego. Tytuł bazyliki mniejszej nadaje się kościołom odznaczającym się nie tylko wartością zabytkową, ale także dużym znaczeniem w życiu religijnym wspólnoty chrześcijańskiej.
